Co przyniesie nam kolejny projekt nowelizacji ustawy?

Radca prawny Agnieszka Grzywacz z Energia i Biznes Kancelarii Prawnych przygotowała dla Państwa analizę opublikowanego 13 lipca 2015 roku, trzeciego już projektu nowelizacji ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2015 r. poz. 478).

Poprzedni projekt nowelizacji przygotowany przez Ministerstwo Gospodarki (poza projektami rządowymi przedstawiony został jeszcze przez Polskie Stronnictwo Ludowe projekt nowelizacji dotyczący biogazowni) „utknął” na etapie konsultacji publicznych.

Projekt nowelizacji ustawy – kolejne zmiany

W ramach konsultacji zostało zgłoszonych pięćdziesiąt oficjalnych, pisemnych stanowisk fundacji i stowarzyszeń propagujących zieloną energię oraz przedsiębiorców działających w branży energetycznej. Stanowiska te zawierały głównie postulaty wprowadzenia do projektu nowelizacji licznych zmian doprecyzowujących, a także wyeliminowania z niej cen „widełkowych” w ramach FIT dla poszczególnych rodzajów mikroinstalacji OZE. Autorzy uwag podnosili także nierealną wysokość opłaty OZE, skalkulowaną na maksymalnym poziomie w oparciu wyłącznie o założenia dla instalacji fotowoltaicznej, które są znacznie przeszacowane, a także stawki FIT zakładające ceny instalacji znacznie niższe od tych, które są obecnie powszechnie stosowane na rynku.

W treści zgłoszonych zastrzeżeń zwracano także uwagę na ograniczenie realnej możliwości dostępu do systemu wsparcia poprzez wprowadzenie skomplikowanych procedur i formalności (np. skomplikowanego wzoru służącego obliczaniu dla poszczególnych instalacji dopuszczalności stosowania wyższej niż minimalna stawki FIT). Te dodatkowe obciążenia administracyjne dla prosumentów zdaniem większości podmiotów, które zabrały głos w konsultacjach, zahamowałyby rozwój OZE w Polsce.

Niejasne zapisy

Dodatkowo pojawiły się głosy zwracające uwagę na niejasne zapisy ustawy i nowelizacji  majowej dotyczące zasad ponoszenia kosztów bilansowania handlowego. Projekt nowelizacji Ministerstwa Gospodarki z 14 maja 2015 roku wskazuje, iż FIT dla poszczególnych rodzajów mikroinstalacji nie zwierają opłat za bilansowanie handlowe. Czy w związku z tym koszty bilansowania handlowego mają ponosić sprzedawcy zobowiązani, czy też będą one obciążać wytwórców, którzy powinni poszukiwać tych usług samodzielnie na rynku i płacić ceny rynkowe? W nowelizacji majowej z art. 41 ust. 8 g wynika wyraźnie, iż zamiarem ustawodawcy było obciążenie obowiązkiem bilansowania handlowego i wszelkimi kosztami z tym związanymi sprzedawców zobowiązanych do zakupu energii elektrycznej z mikroinstalacji uprawnionej do korzystania z FIT.

W naszej ocenie zaproponowany w maju projekt nowelizacji nasuwał także wątpliwości interpretacyjne na tle brzmienia art. 39 c ust. 1 i 39 c ust. 10. Przepisy te były niespójne, z jednej strony sugerowały bowiem, że wniosek wytwórcy jest konieczny w przypadku, gdy wskazana w ustawie cena minimalna nie jest satysfakcjonująca dla wytwórcy. Z drugiej strony z brakiem wniosku nowelizacja wiązała konsekwencję w postaci stosowania średniej ceny na rynku konkurencyjnym. Jednocześnie, jak to wskazywaliśmy już w jednym z poprzednich wpisów, pojawiały się wątpliwości co do konstytucyjność przepisów dotyczących uprawnień kontrolnych Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE) w stosunku do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, korzystających z FIT. Nadto warto zwrócić uwagę chociażby na niejasny charakter prawny wyniku przeprowadzonej przez Prezesa URE kontroli, o jakiej mowa w zawartych w nowelizacji majowej art. 39 c ust. 10 oraz art. 41 ust. 8 n oraz brak możliwość skutecznego zakwestionowania wyniku takiej kontroli w trybie administracyjnym czy też sądowoadministracyjnym (np. w porównaniu do ugruntowanego już w porządku prawnym sposobu kwestionowania wyników kontroli skarbowej w trakcie weryfikacji decyzji podatkowej – na gruncie nowelizacji ustawy o OZE z maja tego roku za wynikiem kontroli Prezesa URE nie idzie decyzja administracyjna, brak zatem aktu, który może podlegać weryfikacji we właściwym trybie odwoławczym).

Czy powyższe stanowiska projektodawca kolejnego projektu nowelizacji wziął sobie „do serca”? W naszej ocenie odpowiedź na to pytanie powinna być w odniesieniu do większości wysuwanych postulatów twierdząca.

Taryfy gwarantowane

Nowelizacja w pierwszej kolejności rozszerza obowiązki informacyjne wytwórców korzystających z FIT, którzy złożyli wniosek o przyznanie pomocy publicznej dla instalacji o mocy do 3 kW wykorzystującej hydroenergię, energię wiatru na lądzie lub energię promieniowania słonecznego, względem OSD. Dla mocy w przedziale od 3 do 10 kW obowiązek ten dotyczy również instalacji wykorzystującej biogaz pozyskany ze składowisk odpadów oraz biogaz pozyskany z oczyszczalni ścieków. Wytwórcy tacy będą zobowiązani dodatkowo poinformować OSD o wytworzeniu i wprowadzeniu po raz pierwszy do sieci dystrybucyjnej energii elektrycznej wytworzonej w takiej mikroinstalacji, wraz ze wskazaniem rodzaju mikroinstalacji, w terminie 7 dni od dnia jej wytworzenia i wprowadzenia po raz pierwszy do sieci dystrybucyjnej. Wykaz wytwórców w tych mikroinstalacjach, w przedziale mocy do 3 kW oraz od 3 do 10 kW OSD ma przekazywać Prezesowi URE w przygotowywanym przez niego sprawozdaniu kwartalnym, wraz ze wskazaniem rodzaju mikroinstalacji oraz sumarycznej mocy zainstalowanej w poszczególnych przedziałach mocowych (dla tych przedziałów mocowych i tylko dla instalacji, w których energia elektryczna została wytworzona i wprowadzana do sieci dystrybucyjnej po raz pierwszy przez wytwórców, którzy złożyli wniosek o przyznanie pomocy publicznej wskazany w art. 39 b ust. 1 zaproponowanym nowelizacją, a zatem wytwórców chcących skorzystać z FIT). Dane te zostaną następnie uwzględnione w kwartalnej informacji publikowanej w Biuletynie Informacji Publicznej URE.

Nowelizacja proponuje także zmianę w zakresie określania łącznej wartości pomocy publicznej dla wytwórcy energii elektrycznej z odnawialnego źródła energii w instalacji odnawialnego źródła energii, o której mowa w art. 72 ustawy o OZE. Wartość ta nie może przekroczyć różnicy między wartością stanowiącą iloczyn ceny referencyjnej, o której mowa w art. 77 ust. 1, obowiązującej w dniu złożenia oferty przez tego wytwórcę i ilości energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnego źródła energii w tej instalacji w okresie 15 lat, o których mowa w art. 92 ust. 6–8, a przychodami ze sprzedaży tej samej ilości energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnego źródła energii w tej instalacji ustalanymi według średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym ogłoszonej przez Prezesa URE na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b ustawy – Prawo energetyczne, obowiązującej w dniu złożenia oferty. Nowelizacja lipcowa wprowadza następnie wyraźne ograniczenie dla wytwórców w instalacjach korzystających z FIT. Wytwórca taki, który chce uzyskać cenę zakupu energii elektrycznej określoną w przepisach wydanych na podstawie art. 41 ust. 8 a, nie może bowiem korzystać z innej pomocy publicznej przeznaczonej na budowę zakup, instalowanie, eksploatację lub modernizację mikroinstalacji, bez względu na datę i formę jej udzielenia. Dodatkowo wytwórca ten jest obowiązany przed budową, zakupem, instalowaniem, eksploatacją lub modernizacją tej mikroinstalacji złożyć do Prezesa URE pisemny wniosek o przyznanie pomocy publicznej zawierający m.in. pisemne oświadczenia potwierdzające że nie korzystał, nie korzysta i nie będzie korzystał z pomocy publicznej przeznaczonej na budowę, zakup, instalowanie, eksploatację lub modernizację tej mikroinstalacji, bez względu na datę i formę jej udzielenia oraz, że kwota dofinansowania wynikająca z ceny zakupu energii elektrycznej określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 41 ust. 8 a nie przekroczy dopuszczalnej pomocy de minimis, o której mowa w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis. Po zbadaniu kompletności wniosku Prezes URE niezwłocznie umieszcza na stronie internetowej URE wykaz wytwórców będących przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, którzy złożyli wniosek o przyznanie pomocy publicznej lub informuje o złożonym wniosku o przyznanie pomocy publicznej przez wytwórcę będącego osobą fizyczną niewykonującą działalności gospodarczej regulowanej przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej właściwego operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego oraz właściwego sprzedawcę zobowiązanego. Aktualnie z projektu nowelizacji zniknęła wątpliwa pod względem konstytucyjnym procedura kontrolna oraz skomplikowany algorytm służący do obliczania przewidywanych kosztów wytworzenia energii elektrycznej w mikroinstalacji.

Nowelizacja wyraźnie precyzuje, że brak wniosku wytwórcy skutkuje koniecznością stosowania średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym w poprzednim kwartale ogłoszonej przez Prezesa URE na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18 a ustawy – Prawo energetyczne (została zatem wyeliminowana wskazana przez nas powyżej rozbieżność w przepisach).

Sprzedawcy zobowiązani

Projekt lipcowej nowelizacji nie wprowadza zmian w zakresie ilości energii elektrycznej z mikroinstalacji, do zakupu której jest zobligowany sprzedawca zobowiązany. Ilość ta stanowi iloczyn łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej w tej mikroinstalacji i stopnia wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej, określonego na poziomie niezmienionym w odniesieniu do nowelizacji majowej. Istotną różnicą jest jednak zastrzeżenie możliwości zwiększenia stopnia wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej poszczególnych rodzajów mikroinstalacji w drodze rozporządzenia wydawanego przez Ministra właściwego do spraw gospodarki, z uwagi na  postęp techniczno- technologiczny.

Najistotniejszym novum jest zawarty w nowelizacji lipcowej sposób określania stawek FIT. Będą one określane rozporządzeniem Ministra właściwego do spraw gospodarki w terminie do 15 grudnia każdego roku na kolejny rok kalendarzowy, z uwzględnieniem polityki energetycznej państwa oraz informacji zawartej w krajowym planie działania, a także tempa zmian techniczno – ekonomicznych w poszczególnych technologiach wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach OZE. Ceny będą określane oddzielnie dla mikroinstalacji, w której energia elektryczna została wytworzona i wprowadzona do sieci dystrybucyjnej po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 2016 roku, o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 3 kW, przyłączonej do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 1 kV, wykorzystującej do wytworzenia energii elektrycznej hydroenergię, energię wiatru na lądzie lub energię promieniowania słonecznego oraz dla łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 3 kW i nie większej niż 10 kW, wykorzystującej oprócz wskazanych powyżej OZE również biogaz rolniczy, biogaz pozyskany ze składowisk odpadów i biogaz pozyskany z oczyszczalni ścieków. Cena ta, ustalona na dzień powstania obowiązku zakupu będzie stała w okresie trwania tego obowiązku. Warto przy tym wskazać, że do dnia 31 grudnia 2016 roku cena zakupu energii elektrycznej, z mikroinstalacji uprawnionej do korzystania z FIT została sztywno określona w art. 2 nowelizacji lipcowej. Stawki te nie zostały jednak określone dla żadnego typu instalacji w tak szeroko krytykowany „widełkowy” sposób. Rozporządzeniem ceny te zostaną określone po raz pierwszy do dnia 15 grudnia 2016 roku. Ceny te będą obowiązywały od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 roku.

Przedstawiony powyżej mechanizm wprowadzony ostatnią nowelizacją koresponduje zatem z zastrzeżeniami przedstawionymi w konsultacjach publicznych projektu majowego i wychodzi na przeciw założeniom dotyczącym wprowadzenia degresji stawek gwarantowanych oraz narzędzi pozwalających na bieżącą racjonalizację kosztów systemu wsparcia.

W porównaniu do nowelizacji majowej nowelizacja lipcowa zmienia także moment „dezaktywacji” dotychczasowych cen zakupu energii elektrycznej z mikroinstalacji po przekroczeniu określonych progów mocowych. Ceny zakupu energii elektrycznej określonej rozporządzeniem nie stosuje się do mikroinstalacji, w której po raz pierwszy wytworzono energię elektryczną i wprowadzono do sieci dystrybucyjnej po zakończeniu miesiąca (poprzednio kwartału), w którym Prezes URE podał informację o przekroczeniu mocy zainstalowanej elektrycznej w Biuletynie Informacji Publicznej URE. Zakup energii elektrycznej wytworzonej w tej mikroinstalacji odbywa się wówczas po średniej cenie sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym w poprzednim kwartale ogłoszonej przez Prezesa URE na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18 a ustawy Prawo energetyczne.

Nowelizacja lipcowa wprowadza również wyraźne zastrzeżenie, iż dla energii elektrycznej wytworzonej przez przedsiębiorców w mikroinstalacji zmodernizowanej po dniu 1 stycznia 2016 roku, która została sprzedana po stawkach FIT, nie przysługuje świadectwo pochodzenia.

Projektodawca uwzględnił także postulaty rynku dotyczące zawyżonej wysokości stawki opłaty OZE. Od dnia 1 stycznia 2016 roku stawka netto opłaty OZE ma wynosić 3,35 złotych za 1 MWh i obowiązywać do końca roku 2016

Więcej założeń nowelizacji ustawy OZE znajdziesz w dalszej części artykułu na stronie EnergiaiBiznes.pl

źródło: Agnieszka Grzywacz, Energia i Biznes Kancelarie Prawne

Energia i Biznes Kancelarie Prawne
Adres: ul. Bohaterów Monte Cassino 38/5, 81-759 Sopot
Telefon: + 48 58 535 75 79
Email: kancelaria@energiaibiznes.pl