Dziesięć błędów mogących wystąpić podczas projektowania, montażu lub eksploatacji systemów PV

Instalacje fotowoltaiczne należą zazwyczaj do urządzeń bezobsługowych. Brak części ruchomych powoduje, że najczęściej serwisanci zajmują się likwidacją uszkodzeń powstających w wyniku czynników losowych (np. w skutek wandalizmu) lub awarii wynikających z błędów popełnionych w czasie montażu i zastosowaniu podzespołów niskiej jakości.  W związku z tym, w celu zapewnienia ciągłej i wydajnej pracy naszych paneli powinniśmy zwróć szczególną uwagę na dobierane przez nas podzespoły i rzetelną pracę instalatorów.

Przy inwestycji tego rodzaju nie warto oszczędzać na drobiazgach. Oszczędności rzędu kilku czy nawet kilkunastu procent na etapie realizacji inwestycji, zemszczą się na nas w czasie eksploatacji, a będą miały na to wiele czasu, w końcu nasza instalacja ma pracować nieustannie przez kolejne   25-30 lat. Jak ustrzec się błędów w trakcie realizacji inwestycji? Poniżej znajdziecie Państwo dziesięć elementów na które warto zwrócić uwagę.

1. Transport paneli

Pierwsze błędy ekip instalatorskich bardzo często mogą być popełnione jeszcze przed ich dotarciem na teren przyszłej instalacji. Złe zabezpieczenie modułów w czasie transportu może prowadzić do uszkodzeń mechanicznych, które następnie mogą powodować np. powstawanie hot spotów będących częstą przyczyną awarii paneli. W związku z tym panele fotowoltaiczne powinny być stosownie zabezpieczone, oznaczone i w miarę możliwości delikatnie traktowane w trakcie przemieszczania. Dobrym pomysłem jest pakowanie paneli w przeźroczyste opakowania, które dodatkowo uzmysłowią osobom odpowiedzialnym za transport z jakim ładunkiem mają do czynienia.

2. Oszczędzanie na podzespołach i jakości usług

W związku ze stale rosnącą konkurencją na rynku odnawialnych źródeł energii wielu przedsiębiorców próbuje zachęcić do siebie inwestorów bardzo atrakcyjnymi cenami instalacji. Niestety, niskie ceny oferowanych rozwiązań wynikają bardzo często z bardzo kiepskiej jakości podzespołów.  Zdarzają się również firmy bardzo często oferujące montaż paneli przez osoby o bardzo znikomym doświadczeniu. Skutkować to może szeregiem nieprawidłowości do których należy zaliczyć między innymi:

– nieprzestrzeganie zasad BHP w trakcie montażu,
– stosowanie niskiej jakości paneli pozbawionych atestów i znaków jakościowych,
– wykorzystanie słabej jakości przewodów i innych pomniejszych elementów instalacji elektrycznej mogących być w przyszłości źródłem awarii,
– zastosowanie nieodpowiednich systemów montażowych uniemożliwiających dobre przytwierdzenie paneli do powierzchni dachu,
– zły dobór typu i mocy inwertera oraz niejednokrotnie jego niska sprawność.

3. Brak szczegółowego projektu instalacji

Dobry projekt instalacji stworzony przez eksperta to połowa sukcesu. Tylko dzięki niemu będziemy w stanie uniknąć większości nieprawidłowości opisanych w tym artykule i zapewnić nieprzerwaną pracę naszych paneli. Niestety, niektórzy instalatorzy ograniczają się tylko do wykonania pobieżnych szkiców, których błędy wyłapywane są dopiero w trakcie montażu lub pracy instalacji i mogą narazić nas na dodatkowe koszty. Nie uwzględnianie nośności dachu, wzajemnie zacienianie się paneli, czy złe poprowadzenie przewodów to tylko niektóre błędy projektów robionych „na oko”.

4. Zignorowanie zacienienia

Jednym z głównych problemów przydomowych instalacji jest zacienienie. Z punktu widzenia paneli fotowoltaicznym jest ono zjawiskiem niezwykle niekorzystnym mogącym skutkować nie tylko znacznym spadkiem sprawności instalacji, ale również jej przegrzewaniem i awariami. W związku z tym panele fotowoltaiczne powinno się w miarę możliwości instalować w miejscach niezacienionych, co niestety bywa dość trudne i znacznie ogranicza nasze możliwości. Ze względu na to, że w trakcie projektowania instalacji fotowoltaicznej musimy mierzyć się z wieloma elementami generującymi cień, takimi jak: wykusze, jaskółki, kominy, czy drzewa dobrze jest wspomóc się programami komputerowymi, których ilość na rynku systematycznie wzrasta. Jeśli natomiast nie jesteśmy w stanie uniknąć okresowego zacienienia naszych paneli koniecznie powinniśmy upewnić się, że będą one wyposażone w diody bocznikujące (pozwalające na działanie danego panelu pomimo zacienienia części ogniw) , a także rozważyć zakup mikroinwerterów.

5. Zignorowanie kąta ustawienia paneli

Do maksymalnego wykorzystania paneli fotowoltaicznych niezbędne jest ustawienie ich pod kątem prostym względem padających nań promieni słonecznych. By taki kąt uzyskać na naszej szerokości geograficznej należy ustawić panele pod kątem 25-35 stopni względem powierzchni ziemi. Bezpośrednie przymocowanie paneli do dachów spadzistych o innym kącie nachylenia może skutkować spadkiem ich wydajności sięgającym nawet 10%. Niestety wielu instalatorów ignoruje ten fakt i zakłada panele do dachów spadzistych bez sprawdzenia kąta ich nachylenia. Oczywiście czasami mocowanie paneli pod optymalnym kątem nie jest ekonomicznie uzasadnione, jednak zawsze powinniśmy o nim pamiętać i w miarę możliwości korygować nachylenie paneli.

6. Brak instalacji odgromowej

Przez wielu taka instalacja może być uważana za niepotrzebny luksus. Nie należy jednak oszczędzać na bezpieczeństwie naszej małej elektrowni. Zabezpieczenie odgromowe stanowi dodatkowy wydatek jednak jest on całkowicie uzasadniony biorąc pod uwagę koszty wynikłe z ewentualnego zniszczenia instalacji w skutek wyładowań atmosferycznych.

7. Brak ubezpieczenia

Tak jak instalacja odgromowa, tak i ubezpieczenie instalacji może być dla niektórych zbędnym luksusem. Niestety, niechciane zdarzenia losowe mają miejsce w naszym życiu zbyt często, dlatego nie powinnyśmy zapominać o tej formie zabezpieczenia się przed nimi. Co więcej, w przyszłości mogą one być, na wzór niemiecki, obowiązkiem przy realizacji inwestycji wspomaganej kredytem czy dotacjami.

8. Czyszczenie modułów

Sprzedawcy instalacji fotowoltaicznych bardzo często przekonują klientów o samooczyszczaniu się paneli w trakcie opadów deszczu, co przekłada się na całkowitą bezobsługowość paneli. Niestety, założenie to nie sprawdza się we wszystkich przypadkach. Deszcz faktycznie umożliwia oczyszczanie paneli z osadzającego się na nich kurzu, jednak znacznie gorzej radzi sobie z innymi zabrudzeniami takimi jak np. ptasie odchody. W wypadku takich zabrudzeń konieczna jest interwencja człowieka.  W związku z czym, co najmniej raz w roku powinno się dokonać inspekcji instalacji i usunięcia zabrudzeń, które mogą wpływać na spadek sprawności instalacji. Kolejnym ważnym problemem na który warto zwrócić uwagę jest zalegający na panelach w miesiącach zimowych śnieg. Pokrycie paneli pokrywą śnieżną jest zjawiskiem równie niechcianym co zacienienie i może znacznie obniżyć sprawność instalacji. Na szczęście panele fotowoltaiczne charakteryzują się na tyle gładką powierzchnią, że śnieg jest w stanie w większości przypadków samoczynnie zsunąć się z paneli.

9. Kompetentność sprzedawcy

W związku z brakiem wśród społeczeństwa wiedzy na temat odnawialnych źródeł energii w branży nie brakuje przedsiębiorców obiecujących „złote góry”. Oferują oni bardzo często produkty bardzo niskiej jakości, naginają informacje dotyczące ich sprawności, czy też podają błędne obliczenia dotyczące okresu zwrotu instalacji, oraz proponują przewymiarowane rozwiązania wykraczające poza potrzeby swoich klientów. Dlatego też w przypadku rozważania inwestycji w instalację fotowoltaiczną zawsze należy zapoznać się z ofertami kilku przedsiębiorstw lub skontaktować się z niezależnym ekspertem.

10. Złe oszacowanie dotyczące ilości wyprodukowanej energii i płynących z tego zysków.

Błędne określenie rocznej produkcji energii elektrycznej jest typową pomyłką zdarzającą się zarówno inwestorom jak i projektantom instalacji fotowoltaicznej.
W trakcie szacowania średniorocznej produkcji energii elektrycznej należy koniecznie uwzględnić takie dane jak:

– średnie nasłonecznienie danego terenu,
– zmienną długość dnia,
– występowanie zachmurzenia,
– zacienienie paneli,
– zmianę kąta padania promieni słonecznych,
– zmienną temperaturę powietrza,
– spadek sprawności ogniw wraz z wiekiem,
– sprawność inwertera,
– sposób rozliczania się z odbiorcą energii elektrycznej,
– opodatkowanie przychodu z tytułu produkcji energii elektrycznej.

Jak widać, na poprawność działania instalacji fotowoltaicznej składa się szereg czynników. W związku z tym, przedsiębiorcy zawsze powinni podchodzić do każdej instalacji w sposób indywidualny i już na początku projektowania zadbać o każdy jej szczegół. Tylko takie podejście połączone z dużym doświadczeniem instalatorów i sprzętem wysokiej jakości będzie w stanie zagwarantować maksymalną i bezawaryjną pracę instalacji fotowoltaicznej.

 

inż. Piotr Kubiak

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu